เมื่อสักครู่นั่งดูไอเดียแต่งห้องในพินเทอเรสอยู่ ตาเหลือบไปเห็นภาพห้องๆหนึ่ง ที่ฟีลนั้นดูอบอุ่น และมีโปสเตอร์ใส่กรอบเป็นตัวอักษรคำว่า But First, Bosanska Kahva
พอกดเข้าไปดูก็เห็นภาพอื่นๆที่คล้ายกันขึ้นเต็มไปหมด จากกำลังหาไอเดียแต่งห้อง เลยเกิดอยากทานกาแฟขึ้นมา เพราะภาพที่เกี่ยวข้องเกือบทั้งหมดเป็นชุดกาแฟพร้อมเสิร์ฟ มีกาใส่กาแฟที่ทำจากโลหะใบเล็กๆ ถ้วยกาแฟกระเบื้อง และก้อนน้ำตาล คล้ายๆเซตกาแฟตุรกี เดาไม่ผิดว่า Bosanska Kahva เนี่ยมันต้องแปลว่ากาแฟแน่ๆเลย แต่เอ นี้มันภาษาอะไรนะ และชุดกาแฟก็แปลกๆไม่เคยเห็นมาก่อน ต้องเป็นวัฒนธรรมการดื่มกาแฟของคนชาติไหนสักแห่งในโลกนี้เป็นแน่
และแล้วก็ทราบในไม่กี่นาทีต่อมาว่า มันคือ
กาแฟบอสเนีย (bosnian coffee)
พูดได้ว่า กาแฟ เป็นเครื่องดื่มยอดนิยมของคนทั่วโลก เจ้าต้นกล้ากาแฟได้เดินทางไกลจากแอฟฟริกาตะวันออกซึ่งถือเป็นต้นกำเนิด ได้เดินทางไปถึงตะวันออกกลาง ต้องขอบคุณเส้นทางการค้าและพ่อค้าสมัยนั้นที่ได้นำกาแฟไปถึงทวีปยุโรป
ในช่วงศตวรรษที่ 16 จึงได้เริ่มมีการบริโภคกาแฟแถบตะวันออกเฉียงใต้ของทวีปยุโรปกันเป็นครั้งแรก ซึ่งในระยะเวลานั้นเป็นการปกครองโดยจักรวรรดิออตโตมาน ร้านกาแฟของคนยุโรปได้ถือกำเนิดขึ้นเป็นครั้งแรก และบอสเนียก็เคยเป็นหนึ่งในเมืองแรกๆที่มีร้านกาแฟ
หลายปีผ่านไปวิวัฒนาการในการตระเตรียมกาแฟของที่นี่ก็ได้กลายเป็น กาแฟบอสเนีย อย่างที่คนรู้จักเช่นในทุกวันนี้…
การเตรียมกาแฟบอสเนีย
มีหลายขั้นตอนที่จำเป็นก่อนที่จะนำกาแฟมาดื่มได้ ส่วนสำคัญเบื้องต้นเลยควรนำเมล็ดไปคั่ว วิธีดั้งเดิมคือการคั่วในภาชนะโลหะทรงกระบอกที่เรียกว่า Shish ซึ่งมีหน้าที่กลิ้งไปบนไฟ จากนั้นเมล็ดกาแฟคั่วบดในเครื่องบดกาแฟหรือบดใน Dibek ซึ่งจะทำให้รสชาตของกาแฟมีความเฉพาะตัวขึ้น
ขั้นตอนต่อไปคือการเตรียมการที่ต่างกันออกไปขึ้นอยู่กับสถานที่และประเพณี แต่มักจะเกี่ยวข้องกับเปลวไฟและเกิดการเกิดฟองชั้นบน โดยทั่วไปแล้ว ควรเสิร์ฟกาแฟบอสเนียบนถาดที่เรียกว่า tabla เพื่อให้กาแฟคงความร้อนได้นานที่สุด และควรดื่มจาก fildzan ซึ่งเป็นถ้วยพอร์ซเลนที่ใช้เพื่อการนี้โดยเฉพาะ ประเพณีท้องถิ่นอีกประการหนึ่งคือการทานขนมหวานกับกาแฟ เช่น โลกุมหรือบัคลาวา (lokum or baklava) และดื่มกาแฟโดยไม่เติมน้ำตาล
ความพิเศษของกาแฟบอสเนีย
ในโลกปัจจุบัน ผู้คนดื่มกาแฟเพื่อให้ตื่นตัวในระหว่างวันที่วุ่นวาย นักเรียนนักศึกษาส่วนใหญ่จะทราบดีเพราะดื่มกันมากในช่วงเตรียมสอบเพื่อให้ตื่นตัวในระหว่างคาบเรียนอันยาวนาน
ในบอสเนีย กาแฟถูกบริโภคเพื่อจุดประสงค์ที่ต่างออกไป เช่นปกติแล้วเป็นการพักเบรคจากสิ่งที่คุณทำอยู่ กาแฟแบบพื้นเมืองเรียกว่ากาแฟบอสเนีย แต่ในบางที คุณอาจได้ยินคนเรียกมันว่ากาแฟตุรกี แม้ว่าจะมีความแตกต่างที่ชัดเจนระหว่างทั้งสอง เพราะการทำกาแฟตุรกี คุณจะต้องเติมน้ำตาลในระหว่างขั้นตอนการชง และคุณจะต้องเติมน้ำเย็นและปล่อยให้มันสุกช้าๆ ส่วนกาแฟบอสเนียเตรียมโดยการเติมน้ำเดือดลงในกาแฟบดและเสิร์ฟแบบเข้มข้นเสมอ แล้วแต่ความชอบของบุคคลว่าจะเติมน้ำตาลเท่าใด ส่วนที่สำคัญที่สุดในการทำกาแฟบอสเนียคือการทำฟองครีมด้านบน วิธีการดื่มตักฟองครีมด้านบนใส่แก้วเพื่อให้มั่นในว่าได้ดื่มครีมกาแฟแน่นอน ก่อนจะเทน้ำกาแฟตามลงไป
เนื่องจากกาแฟถือเป็นส่วนสำคัญในสังคมบอสเนีย คำศัพท์เกี่ยวกับกาแฟที่แตกต่างกันหลายคำจึงพัฒนาขึ้นเมื่อเวลาผ่านไป คำที่ใช้บ่อยที่สุดสำหรับการดื่มกาแฟคือ “kahvenisanje” มันเป็นมากกว่าการดื่มและหมายถึงการนั่งคุย พบปะสังสรรค์มากกว่าหมายถึงกาแฟ คำศัพท์ที่สำคัญอีกคำหนึ่งคือ “ćejf” (cheyf) ซึ่งสามารถแปลว่าความสุขหรือความเพลิดเพลินในบางสิ่ง แม้ว่าคำนี้ไม่ได้เกี่ยวข้องกับกาแฟโดยตรง แต่การดื่มกาแฟนั้นก็สามารถอธิบายได้ว่ามันคือ “ćejf”
