จะทำยังไงเมื่อต้องเลือกสิ่งสำคัญที่อยู่ตรงหน้า ?
จะทำยังไงเมื่อต้องตัดสินใจเรื่องสำคัญในชีวิต ?
ลิสต์ ข้อดี-ข้อเสีย ออกมาดีไหม ?
หรือว่าโยนเหรียญหัวก้อยเอา ?
สุ่มจับเลข 1 – 10 ?
หรือพักโครงการไว้ก่อน ค่อยคิดทีหลัง ?
ให้คนอื่นตัดสินใจแทนไปเลย ?
แน่นอนว่า มีหลายวิธีมากมาย แต่เมื่อมาถึงจังหวะที่ต้องตัดสินจากปัจจัยที่สำคัญตรงหน้า มันมีวิธีการที่ดีกว่านั้นค่ะ
บังเอิญเราได้อ่านหนังสือของเอ็มเจ ดีมาโก้ เล่ม THE MILLIONAIRE FASTLANE หรือฉบับแปลไทย เปลี่ยนเลนเป็นเศรษฐี
ในช่วงกลางเล่ม เอ็มเจได้พูดถึงการเลือกเส้นทางที่ดีกว่าให้กับชีวิต
เขาได้เสนอวิธีคิด 2 แบบ เมื่อเราตกอยู่ในสถานการณ์ที่ต้องเลือกหรือลังเลว่า สิ่งไหนดีที่สุดสำหรับตัวเอง เขาได้ยกตัวอย่างปัญหาการคิดไม่ตกถึงเดินทางไปใช้ชีวิตทำงานอยู่ต่างเมือง ว่าจะเลือกเมือง ๆ หนึ่ง หรืออีกเมืองดีกว่ากัน
โดยเครื่องมือที่จะนำมาช่วยในการตัดสินใจตัวแรกก็คือ WCCA หรือ Worse Case Consequence Analysis เป็นการวิเคราะห์ผลที่เลวร้ายที่สุดที่อาจจะเกิดขึ้นได้
แต่สำหรับอีกวิธีที่จะมาเล่าให้ฟังในบทความนี้นั้นเป็นเครื่องมืออีกตัวที่เรียกว่า Weighted Average Decision Matrix หรือเรียกย่อ ๆ ว่า WADM ซึ่งเราจะเอามาใช้ในการวิเคราะห์การตัดสินใจแบบถ่วงน้ำหนักค่ะ
หากว่าเราติดอยู่ในสถานการณ์สำคัญที่ต้องเลือก
WADM จะช่วยบอกว่าเส้นทางไหนดีที่สุดสำหรับเรา
อันที่จริงแล้วมันมีชื่อเรียกหลายชื่อ คุณอาจจะเคยได้ยินคำเหล่านี้มาก่อน เช่น Pugh Matrix Analysis, Multi-Attribute Utility Theory, หรือ Grid Analysis ต้องยอมรับว่าชื่อของมันอาจฟังดูซับซ้อน แต่เมื่อคุณเข้าใจพื้นฐานแล้ว เจ้าเมตริกซ์ช่วยตัดสินใจ (WADM) ตัวนี้ค่อนข้างง่ายในการนำไปใช้และใช้ประโยชน์ได้ดีทีเดียวเลยค่ะ
มาดูสิ่งที่จำเป็นต้องรู้เพื่อเริ่มใช้เจ้าเครื่องมือนี้ในการลดการคาดเดาบางส่วนออกจากกระบวนการตัดสินใจของเรากัน…
อะไรคือ WADM กันแน่?
WADM เป็นตารางที่ช่วยให้เราเห็นภาพเพื่อแยกแยะตัวเลือกที่ดีกว่าจากตัวเลือกอื่นๆของคุณให้เห็นได้ชัดเจนยิ่งขึ้น
ในการหาคำตอบนั้น คุณต้องกำหนด เกณฑ์ ที่ใช้การตัดสินใจออกมาก่อน จากนั้นจึงกำหนด คะแนน ให้กับเกณฑ์แต่ละส่วน วิธีนี้จะช่วยให้คุณสามารถจัดลำดับความสำคัญของปัจจัยที่สำคัญที่สุดที่เกี่ยวข้องกับตัวเลือก เพราะเหตุนี้เราจึงสามารถระบุตัวเลือกที่ดีที่สุดได้ด้วยหลักการทางคณิตศาสตร์นั่นเอง
อ่ะ มีบางคนกำลังมึนอยู่หรือเปล่า?
คุณอาจเห็นคำว่า “คณิตศาสตร์” และคิดไปทันทีว่ามันซับซ้อนเกินไป ใช่ไหมคะ?
ไม่ต้องกังวล เพราะตัวอย่างข้างล่างนี้จะช่วยเพิ่มความกระจ่างได้มากขึ้น
ตัวอย่างวิธีใช้ WADM
ในบทความนี้เราจะเริ่มสมมติกรณีเรื่องใกล้ตัวในที่ทำงานนะ
สมมติว่าคุณเป็นผู้จัดการทีมเล็ก ๆ ที่ทำงานกันแบบทางไกล (remote)
คุณกำลังวางแผนพักผ่อนประจำปี เมื่อทีมของคุณสามารถมารวมตัวกันและทำงานด้วยกันได้สักสองสามวัน
คุณจึงได้รับมอบหมายให้พิจารณาว่าเมืองที่จะพักผ่อนนั้นจะจัดขึ้นในเมืองไหน
ซึ่งก็ดูเป็นเรื่องที่ท้าทายทีเดียว
คุณต้องการสถานที่ที่มีอะไรให้ดูมากมาย แต่ก็ไม่ต้องการให้มีค่าใช้จ่ายสูงเกินไป หรือสร้างความยุ่งยากให้กับสมาชิกในทีมในการเดินทางไป
หลังจากพูดคุยกับทีม คุณได้จำกัดสถานที่ให้แคบลงเหลือเพียงสามตัวเลือกต่อไปนี้:
- นิวยอร์ก
- โคโลราโด สปริงส์
- ปารีส
คุณได้แบ่งกลุ่มเป็นตัวเลือกทั้ง 3 แล้ว ตอนนี้คุณจึงตัดสินใจใช้ WADM เพื่อพิจารณาดูว่าเมืองไหนเหมาะสมที่สุดกับความต้องการของทีม
วิธีใช้ WADM 6 ขั้นตอน
1. สร้างโครงขึ้นมาก่อน
เอาล่ะค่ะ คุณต้องสร้างตาราง เริ่มต้นด้วยการใส่ชื่อแต่ละแถวด้วยตัวเลือกที่ต้องใช้ตัดสินใจ
– ในกรณีนี้คือ 3 เมือง ที่คุณกำลังพิจารณาจัดสถานที่พักผ่อนนั่นเอง
จากนั้นใส่ชื่อคอลัมน์ ให้เป็นชื่อเกณฑ์หรือข้อพิจารณาที่สำคัญในการตัดสินใจ เพราะคุณรู้ว่าคุณต้องการทำการเลือกโดยอิงตามข้อต่างๆเหล่านี้ :
- ค่าใช้จ่าย : คุณมีงบประมาณน้อย ดังนั้นจึงไม่สามารถจ่ายค่าเดินทางฟุ่มเฟือยสำหรับทั้งทีมของคุณเพื่อไปยังจุดหมายปลายทางที่มีราคาแพงมาก
- กิจกรรมที่จะทำ : เนื่องจากนี่เป็นโอกาสที่ทีมของคุณจะได้ผูกพันกันคุณจึงต้องการให้แน่ใจว่ามีสถานที่ท่องเที่ยวสถานที่ท่องเที่ยวและร้านอาหารมากมายที่จะใช้เวลาว่างให้คุ้มค่าที่สุด
- ความสะดวกในการเดินทาง : ทีมของคุณมาจากต่างที่กัน หมายความว่าทุกคนจะต้องเดินทางไปยังจุดหมายปลายทาง คุณต้องการเลือกสถานที่ที่มีทางเลือกในการเดินทางที่ค่อนข้างสะดวกสำหรับทุกคนในทีมของคุณ (ไม่ใช่เมืองเล็ก ๆ ที่ไม่มีสนามบิน)
ทั้งหมดนี้เป็นเกณฑ์การพิจารณาที่ดี! เราจะใช้เกณฑ์เหล่านี้เป็นชื่อคอลัมน์บนหัวตาราง
อย่าลืม!! คุณจะต้องมีคอลัมน์สำหรับคะแนนรวมและแถวสำหรับน้ำหนักที่กำหนด ดังนั้นอย่าลืมใส่พวกนี้ไว้ในตารางของคุณด้วยในทันทีนะคะ
จะได้ WADM ออกมาเป็นแบบนี้:
| ปัจจัยสำคัญ | ค่าใช้จ่าย | กิจกรรมที่ได้ทำ | ความสะดวกในการเดินทาง | คะแนน |
| น้ำหนักของปัจจัย | ||||
| นิวยอร์ค | ||||
| โคโรลาโด้ สปริงส์ | ||||
| ปารีส |
2. ให้คะแนนแต่ละตัวเลือก
เมื่อได้สรุป ตัวเลือก และ ปัจจัย ที่มีส่วนในการตัดสินใจของคุณแล้วก็ได้เวลาให้คะแนนตัวเลือกของคุณ
วิธีที่ง่ายที่สุดในการทำคือ กำหนดให้แต่ละที่มีค่าระหว่าง 0-5
การทำเครื่องหมาย “0” หมายความว่า ตัวเลือกนี้ไม่ค่อยดีเท่าไหร่
ในขณะที่ “5” หมายความว่า ไม่มีอันไหนดีกว่าตัวเลือกนี้แล้ว
ดำเนินการตามตารางของคุณเพื่อให้คะแนนตัวเลือกแต่ละตัวตามเกณฑ์ที่กำหนดอย่างตรงไปตรงมา จากนั้น WADM ของคุณจะมีหน้าตาแบบนี้:
| ปัจจัยสำคัญ | ค่าใช้จ่าย | กิจกรรมที่ได้ทำ | ความสะดวกในการเดินทาง | คะแนน |
| น้ำหนักของปัจจัย | ||||
| นิวยอร์ค | 1 | 5 | 4 | |
| โคโรลาโด้ สปริงส์ | 5 | 2 | 2 | |
| ปารีส | 2 | 4 | 3 |
3. ให้น้ำหนักของแต่ละปัจจัย
ตอนนี้คุณอาจกำลังจะอยากวิ่งหนี!
แต่การหนี ก็ยังไม่ได้ช่วยให้คุณตัดสินใจได้อย่างชัดเจน
ซึ่งตอนนี้เกณฑ์ทั้งหมดของคุณมีความสำคัญเท่าเทียมกัน
แต่ ถ้าสิ่งสำคัญอันดับหนึ่งเลยที่คุณต้องพิจารณาคือต้นทุน เนื่องจากการตัดสินใจด้านงบประมาณ คะแนนในคอลัมน์นั้นอาจมีน้ำหนักมากกว่าคะแนนอื่น ๆ ถูกไหมคะ?
นั่นหมายความว่าถึงเวลาแล้วที่ต้องกำหนดน้ำหนักให้กับเกณฑ์ทั้งหมดของเรา เพื่อจัดการว่าสถานที่ใดได้คะแนนดีที่สุด จากปัจจัยที่สำคัญที่สุดสำหรับคุณ
คุณจะใช้ระบบการให้คะแนนที่คล้ายกันกับข้อเมื่อกี้ โดยใช้ตัวเลข 0-5
การจัดอันดับปัจจัยให้เป็น“ 0” หมายความว่ามันค่อนข้างไม่สำคัญสำหรับการตัดสินใจขั้นสุดท้ายของคุณ
ในขณะที่“ 5” หมายความว่ามีความสำคัญอย่างยิ่ง
อย่างไรก็ตามการมีเกณฑ์สองส่วนที่มีคะแนนเท่ากันเป็นเรื่องที่ดีอย่างยิ่ง
ด้วยเหตุนี้คุณจึงตัดสินใจเลือกน้ำหนักต่อไปนี้สำหรับเกณฑ์ของคุณ:
- ค่าใช้จ่าย : 5 เพราะคุณต้องคุมงบประมาณของคุณ
- กิจกรรมที่ต้องทำ : 2 เพราะคุณรู้ว่าคุณและทีมของคุณจะสามารถสนุกได้ทุกที่
- ความสะดวกในการเดินทาง : 4 เพราะคุณต้องการให้ทุกคนที่มาร่วมงานได้รับประสบการณ์การเดินทางที่ราบรื่น
ตอนนี้ WADM ของคุณจะมีหน้าตาแบบนี้ :
| ปัจจัยสำคัญ | ค่าใช้จ่าย | กิจกรรมที่ได้ทำ | ความสะดวกในการเดินทาง | คะแนน |
| น้ำหนักของปัจจัย | 5 | 2 | 4 | |
| นิวยอร์ค | 1 | 5 | 4 | |
| โคโรลาโด้ สปริงส์ | 5 | 2 | 2 | |
| ปารีส | 2 | 4 | 3 |
4. คำนวนคะแนน
พร้อมที่จะทำคณิตศาสตร์แล้วหรือยัง? สัญญาค่ะว่าทั้งหมดนี้เป็นแค่การคูณง่ายๆ
เมื่อคุณได้น้ำหนักแล้ว คุณก็คูณกับคะแนนของแต่ละตัวเลือกเพื่อให้ได้คะแนนแบบถ่วงน้ำหนัก (โดยพื้นฐานแล้วจะพิจารณาถึงความสำคัญของแต่ละปัจจัย)
ตอนนี้ WADM ของคุณจะมีหน้าตาแบบนี้:
| ปัจจัยสำคัญ | ค่าใช้จ่าย | กิจกรรมที่ได้ทำ | ความสะดวกในการเดินทาง | คะแนน |
| น้ำหนักของปัจจัย | 5 | 2 | 4 | |
| นิวยอร์ค | 1 x 5 = 5 | 5 x 2 = 10 | 4 x 4 = 16 | |
| โคโรลาโด้ สปริงส์ | 5 x 5 = 25 | 2 x 2 = 4 | 2 x 4 = 8 | |
| ปารีส | 2 x 5 = 10 | 4 x 2 = 8 | 3 x 4 = 12 |
5. รวมน้ำหนักคะแนน
เมื่อคำนวณเรียบร้อย และ มีคะแนนถ่วงน้ำหนักอยู่ในรายการภายใต้เกณฑ์สำหรับแต่ละตัวเลือกสถานที่ของคุณแล้ว เพื่อให้ได้มุมมองที่ชัดเจนยิ่งขึ้นว่าตำแหน่งใดเป็นตัวท็อป เราต้องรวมคะแนนค่ะ
โดยการบวกคะแนนแบบถ่วงน้ำหนักในแถวของแต่ละสถานที่ เพื่อสรุปผลรวมจากนั้นแสดงค่าในคอลัมน์ “คะแนน” ที่คุณสร้างเอาไว้
เมื่อคุณทำคณิตศาสตร์เสร็จแล้ว WADM ของคุณจะมีหน้าตาแบบนี้:
| ปัจจัยสำคัญ | ค่าใช้จ่าย | กิจกรรมที่ได้ทำ | ความสะดวกในการเดินทาง | คะแนน |
| น้ำหนักของปัจจัย | 5 | 2 | 4 | |
| นิวยอร์ค | 1 x 5 = 5 | 5 x 2 = 10 | 4 x 4 = 16 | 31 |
| โคโรลาโด้ สปริงส์ | 5 x 5 = 25 | 2 x 2 = 4 | 2 x 4 = 8 | 37 |
| ปารีส | 2 x 5 = 10 | 4 x 2 = 8 | 3 x 4 = 12 | 30 |
6. เลือก
เหลือแค่ทำอะไรเอ่ย??
ดูผลรวมในคอลัมน์ “คะแนน” ของคุณและหาค่าสูงสุด ตำแหน่งที่มีคะแนนสูงสุดนั้นคือผู้ชนะ
ในกรณีนี้คุณควรตัดสินใจที่จะพักผ่อนในโคโลราโดสปริงส์รัฐโคโลราโดซึ่งเป็นเรื่องที่สมเหตุสมผลเนื่องจากเป็นสถานที่ที่ถูกที่สุดในตอนนี้และค่าใช้จ่ายที่เป็นข้อพิจารณาหลักของคุณ
ดูสิคะ? มันไม่ได้ยากขนาดนั้นหรอก
คุณสามารถใช้หลักการนี้กับการตัดสินใจเกือบทุกประเภทที่บ้านหรือที่ทำงานไม่ใช่แค่การเลือกสถานที่สำหรับการพักผ่อนของทีมเท่านั้น ตัวอย่างเช่น หากคุณกำลังพยายามตัดสินใจว่าการดำเนินงานครั้งต่อไปของทีมควรใช้โปรแกรมหรือแอพฯอะไรติดตามโครงการ ก็อาจจะมีประโยชน์ในการให้ข้อมูลเกี่ยวกับระยะเวลาของงานย่อย ๆ และระยะเวลาที่ใช้ในโครงการหนึ่ง ๆ ที่ทำให้คุณอาจเสียค่าใช้จ่าย
ความเป็นไปได้ไม่มีที่สิ้นสุดค่ะ!
ถอยห่างจากการตัดสินใจที่เปราะบาง
วันหนึ่ง ๆ ของคุณอาจรู้สึกว่าต้องใช้การตัดสินใจบ่อย จะใส่อะไร จะกินอะไรเป็นอาหารกลางวัน จะจัดลำดับความสำคัญยังไงให้กับทีมของคุณ … และอีกมากมาย เราต้องใช้ความพยายามที่จะหาวิธีที่ดีที่สุดให้ตัวเราเองในอนาคต
การตัดสินใจนั้นใช้ความพยายามแบบเดียวกับที่คุณใช้ในการปฏิเสธโดนัท ยาเสพติด หรือเซ็กส์ที่ไม่สมควร
Roy F. Baumeister นักจิตวิทยาที่ศึกษาความเหนื่อยล้าในการตัดสินใจและผู้ร่วมเขียนบทความเรื่อง Willpower: การค้นพบความแข็งแกร่งของมนุษย์ที่ยิ่งใหญ่ที่สุดเกี่ยวกับการตัดสินใจ
นั่นคือความงดงามของการพึ่งพาเครื่องมือบางอย่าง เช่น เมตริกซ์การตัดสินใจ (WADM) โดยพิจารณาจากปัจจัยทั้งหมดที่คุณเห็นว่าสำคัญและให้คำตอบที่ชัดเจนว่าตัวเลือกไหนของคุณดีที่สุด – คุณจึงไม่ต้องเครียดหรือเหนื่อยกับการตัดสินใจที่มันมืดมนมากเกินไป
WADM ช่วยกำจัดความสับสน อคติ และความลังเลที่เกี่ยวข้องกับการตัดสินใจ
การตัดสินใจเลือก อาจเป็นเรื่องเครียดอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ซึ่งมันได้เป็นส่วนหนึ่งของชีวิตส่วนตัวและอาชีพของคุณ ดังนั้นความชัดเจนที่เพิ่มขึ้นจากเมตริกซ์การตัดสินใจ WADM นี้จึงมีความจำเป็น มีคุณค่า และน่าพึงพอใจเป็นอย่างยิ่งค่ะ
[…] เช่น Decision Tree หรือ Decision Metrix […]